Sa ilalim ng DeptEd TV, isang programa ng Department of Education (DepEd), si Karlo (hindi niya tunay na pangalan) ay inatasan na maghatid ng mga hard drive na naglalaman ng mga video lecture sa mga network ng telebisyon na pagkatapos ay ipapalabas ang mga ito upang matulungan ang mga mag-aaral sa gitna ng pandemya ng coronavirus.

Gayunpaman, sa isang pagkakataon, malapit nang mawalan ng tirahan si Karlo dahil sa pagkaantala ng suweldo ng pribadong kumpanya na katuwang ng DepEd para sa proyekto. Dapat ay kumikita si Karlo ng P20,000 kada buwan, kasama ang gasoline ng kanyang motorsiklo.

Sa mata ng ilang manggagawa sa DepEd TV, maaaring tumigil na sa pag-ikot ang mga kamera, ngunit tila malayong matapos ang laban para sa mga hindi nababayarang suweldo ng mga manggagawa. Noong Enero 2022, ang hindi pa nababayarang sahod ay lumubog sa hindi bababa sa P42 milyon, ang sabi ng mga manggagawa.

Noong Hulyo 2020, nakipagtulungan ang DepEd sa Ei2Tech, isang production company na pagmamay-ari ng TV broadcaster na si Paolo Bediones, para sa DepEd TV na inilunsad upang tumulong sa pag-aaral ng mga estudyante, habang ang sektor ng edukasyon ay patuloy na umaangkop sa distance learning na udyok ng coronavirus pandemic. Ang DepEd ay naglaan ng humigit-kumulang P45 milyon para sa unang yugto ng proyekto.

Bilang bahagi ng kasunduan, ang mga manggagawa ay dapat na gumawa ng mga video lectures batay sa mga module ng mga mag-aaral sa Kindergarten hanggang Grade 12. Ang mga lectures ay ipapalabas sa iba't ibang mga channel sa telebisyon–ang unang batch ng produksyon ay para sa unang quarter ng school year 2020-2021 na tumakbo mula Oktubre hanggang Disyembre 2020.

Noong Disyembre 2020, isinapubliko ng mga manggagawa ang kanilang mga reklamo tungkol sa pagkaantala ng suweldo.

Makalipas ang labing-apat na buwan, sinasabi ng mga manggagawa na ang kuwento ay nananatiling pareho.

Sinabi ng mga producer para sa DepEd TV sa INQUIRER.net na ang mga hindi nabayarang serbisyo para sa mga manggagawa ay tumaas hanggang sa hindi bababa sa P42 milyon noong Oktubre 2021. Ito ay nananatiling hindi naaayos hanggang Enero 2022, ang sabi ng aming mga source, na nagpasyang huwag pangalanan.

Dalawang beses sa isang buwan dapat binabayaran ang mga suweldo, sabi ng aming mga source na nagtrabaho bilang producer ng DepEd TV sa ilalim ng Ei2Tech. Sinabi ni Jack (hindi niya tunay na pangalan), isa sa mga producer, na hindi ito sinunod.

Sinabi ni Jack na ang mga pagkaantala ay tumagal ng ilang buwan at nagsimulang magreklamo ang mga manggagawa, na nag-udyok sa mga Bediones na mangako na bayaran ang mga hindi nabayarang bayad ng mga manggagawa sa Disyembre 2020.

"Lahat ng mga tao sa produksyon ay umaasa at nasasabik. Inaasahan nila ang Disyembre 18, 2020 - ngunit hindi ito nangyari. Walang naganap na pagbabayad,” sabi ni Jack, nagsasalita sa magkahalong Ingles at Filipino, sa isang panayam sa INQUIRER.net.

“Iyon ang pinanghahawakan ng mga tao dahil lahat tayo ay mga propesyonal. Kung sasabihin mo sa amin sa Disyembre 18, OK, magpapatuloy kami sa trabaho ngunit gagawin ang iyong bahagi. Pagdating ng December 18, walang pera. Ang dahilan: Hindi raw dumating ang pondo. Nagkaroon ng kaunting pera pero kailangang ibahagi,” dagdag niya pa.

Mataas ang emosyon sa mga manggagawa, sabi ni Jack, habang papalapit na ang panahon ng Pasko at marami sa mga manggagawa ang umaasa sa kabayarang ipinangako sa kanila na babayaran, ngunit hindi nagtagumpay. Ang ilang mga miyembro ng produksyon ay nagpasyang umalis na lang at pag-usapan ang tungkol sa pagpapahinto sa mga operasyon na nagsimulang lumabas.

"Ang alalahanin ng lahat ay kung paano ituloy sa quarter two - at sa kasunod na mga aralin sa TV na hindi maaaring i-edit at gawin - dahil ang taon ng pag-aaral ay hindi pa rin titigil," sabi ni Jack.

Ang ilang miyembro ng production team ay sumang-ayon na ipagpatuloy ang operasyon sa kabila ng pagkaantala ng kompensasyon, na binanggit ang pangangailangang tumulong sa sektor ng edukasyon. Sinabi naman ni Jack na nangako si Bediones na kukuha ng pribadong pondo.

Sinabi ni Jack na sa panahong ito, tiniyak ni Bediones sa mga manggagawa na babayaran sila sa pamamagitan ng pagpopondo mula sa isang pribadong kumpanya, na umaabot sa P45 milyon, na malapit nang ilabas.

Ang produksyon para sa ikalawang quarter at ikatlong quarter (Enero hanggang Hunyo 2021) ay nagpatuloy ngunit noong Hunyo 2021, ang mga suweldo ng mga manggagawa ay nanatiling ganap na hindi maayos –ang ilan sa kanila ay para sa mga serbisyo pabalik mula sa unang quarter.

"Lumipas ang Hulyo, lumipas ang Agosto, lumipas ang Setyembre - wala kaming narinig," sabi ni Jack.

Naayos na ang pribadong pondo

Sinabi ni Maria (hindi niya tunay na pangalan), isa pang producer ng DepEd TV sa ilalim ng Ei2Tech, na ang pangako ng pribadong pondo na gagamitin bilang pambayad sa hindi nasettled na mga suweldo ay nagtulak sa mga manggagawa na magpatuloy sa pagtatrabaho para sa ikalawa at ikatlong quarter.

“Patuloy niyang binanggit [Bediones] na makakakuha siya ng sponsorship, at mula sa sponsorship na iyon, mababayaran namin ang aming mga tao. So for me, there’s hope,” sabi ni Maria.

"Nagmadali kaming gumawa ng mga aralin sa TV na maaari naming makolekta kaagad," dagdag niya.

Ngunit walang mga update mula sa kampo ni Bediones tungkol sa pribadong pondo sa kabila ng mga tanong mula sa mga manggagawa, ani Maria.

Noong Setyembre 2021, sinabi ni Maria na nalaman nila sa pamamagitan ng isang “very credible source” na na-secure ang pribadong pondo noong Hulyo 2021.

"Ang pakiramdam ko ay pinagtaksilan tayo: Binayaran ka na noong Hulyo Paano tayo hindi nabayaran noong Agosto at Setyembre?" sabi ni Maria.

Ayon kay Maria, nang komprontahin nila si Bediones tungkol dito, iginiit ng brodkaster na ang pera ay ginamit sa iba pang mga bagay tulad ng pag-arkila ng van at pagbabayad ng suweldo ng mga manggagawang nagsampa ng reklamo sa Department of Labor and Employment (DOLE) at National Labor. Relation Commission (NLRC).

“Ang sabi ko ay: ‘Dapat inuna mo ang mga tao dahil naibenta natin iyong mga TV lessons dahil pinaghirapan ito ng mga production team members natin. Bakit mo itinago sa amin?’” tanong ni Maria.

Sinabi ni Maria, na bilang tugon, sinabi sa kanya ni Bediones na muli siyang magbi-bid para sa ikalawang yugto ng proyekto na ayon sa website ng DepEd, ay umaabot sa tumataginting na P654 milyon na maaaring gamitin sa pag-aayos ng hindi nababayarang suweldo.

“So nakadepende talaga ang award ng project [Phase 2] sa pagbabayad mo sa amin? Paano kung hindi ka nanalo?" sabi ni Maria.

Ang serye ng mga pagkaantala ay nagtulak sa production team na huminto sa mga operasyon simula sa unang linggo ng Oktubre 2021. Ipinaalam nila sa opisina ni Bediones ang tungkol dito sa pamamagitan ng email na may petsang Oktubre 4.

Sa nasabing email na ibinahagi ng mga producer sa INQUIRER.net, ipinaalam ng production team kay Bediones ang "hard stop na operasyon para ma-update muna ang ating mga backpay/unpaid professional fees bago tayo magpatuloy, para matulungan din natin ang mga grupo na gumaling para sa karagdagang pagkalugi.”

Sinabi ni Maria na may panibagong pangako na babayaran ang hindi nababayarang suweldo pagsapit ng Disyembre 15, 2021; at Enero 15 at 24, 2022 ngunit hindi rin ito natupad.

Sa oras na iyon, ang hindi pa nababayarang suweldo ay lumubog na sa P42 milyon, inangkin ni Maria.

Ngunit sinabi ni Bediones na ang halaga ay "labis na lumubo."

"Ito ay isang labis na bloated figure dahil kasama dito ang hindi natapos na trabaho, at ang mga pinirmahang kontrata ay nakabatay sa output para sa mga freelancer," aniya sa isang text message sa INQUIRER.net.

Gayunpaman, hindi itinanggi ni Bediones na ang ilang mga pagbabayad ay naantala, na iniuugnay ito sa isang "kakulangan ng pondo na sinusubukang itama ng kumpanya."

Ipinaliwanag niya na mahigit P85 milyon sa pampubliko at pribadong pondo ang ginastos sa proyekto.

"Ang lahat ng ito ay masyos na dokumentado at na-audit," sabi niya.

Para sa talent fee pa lamang, sinabi ni Bediones na umabot na sa P70 milyon ang disbursement. Higit pa rito, may mga overhead at capital na gastos pati na rin ang mga gastos para sa pagrenta ng van, pagsusuri sa antigen, mga akomodasyon, at paglalakbay para sa "mga lock-in shoots", pagkain, at "napakarami pang gastos sa loob ng higit sa isang taon."

"Ang halaga na nabuo ay sapat lamang para sa Phase 1 upang makumpleto at magpatuloy ng ilang buwan ng mga operasyon," sabi niya.

Sinabi ni Bediones na ang mga pagbabayad ay "patuloy na ibinibigay" hanggang Nobyembre 2021.

"Gayunpaman, ang isang produksyon na kasing laki nito, sa pagbabalik-tanaw, ay malamang na nangangailangan ng mas maraming tao na maaaring pamahalaan ang dami ng mga transaksyon at mga talaan ng bawat freelancer na may iba't ibang napagkasunduang output," sabi niya.

"May ilan na naiwan ng kanilang mga leaders noong nakaraang taon at natagalan sila upang makipag-ugnayan sa amin," dagdag niya.

Gayunpaman, inamin ni Bediones na ang isa sa mga "pinakamalaking pagkakamali" ng kumpanya ay "pagsang-ayon sa team na ipagpatuloy ang mga operasyon kahit na alam nating lahat na ang pondo ay hindi pa secured."

"Ngunit ang pera ay huminto dito, at ang kumpanya ay may pananagutan na ito. Malamang, lahat tayo ay may pagnanais na patuloy na magkaroon ng pang-edukasyon na nilalaman na magagamit para sa milyun-milyong mga mag-aaral at panatilihing nasa ere ang DepEd TV," sabi ni Bediones.

Sa panig ng DepEd, sinabi ni Education Undersecretary Alain Pascua, pinuno ng procurement management service ng departamento, na ang isyu ng hindi nasettle na mga pagbabayad ay internal na usapin sa pagitan ng kumpanya at ng mga manggagawa.

Iginiit ni Pascua na naayos na ng DepEd ang mga payable nito sa kumpanya ni Bediones, na kinumpirma ng TV broadcaster.

"Hindi kami direktang may kaugnayan sa mga manggagawa," sinabi ni Pascua sa INQUIRER.net sa telepono. “As far as the DepEd is concerned...bayad na lahat ‘yun. At naibigay na rin ng supplier (Ei2) lahat ng required number of episodes, so binayaran na.”

“With regards dun sa kanyang crew, hindi na namin hawak yun,” dagdag pa ni Pascua.

Pinagkukunan: newsinfo.inquirer.net